Εγκράτεια Ούρων μετά την Ριζική Προστατεκτομή

Κατανοώντας τον κίνδυνο ακράτειας μετά την ριζική προστατεκτομή

Η εγκράτεια των ούρων στον άνθρωπο βασίζεται στην ορθή λειτουργία ενός μυός που ονομάζεται σφιγκτήρας. Ο σφιγκτήρας είναι ένας μυς που βρίσκεται στην κορυφή του προστάτη.

Το όνομα του σφιγκτήρα, προέρχεται από το ρήμα σφίγγω και εκφράζει ακριβώς την λειτουργία του, δηλαδή το γεγονός ότι ο μυς σφίγγεται κατά τις στιγμές της αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (πχ βήχας, έντονο γέλιο, άρση βάρους κτλ). Με το σφίξιμο αυτό αποτρέπει την αυτόματη αποβολή ούρων δηλαδή την ακράτεια κατά την στιγμή της αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης.

Μετά την ριζική προστατεκτομή, ο μυς αυτός μπορεί να χάσει παροδικά ή μόνιμα την φυσιολογική του λειτουργία  γεγονός που οδηγεί στην εμφάνιση της ακράτειας.

Η τεχνικής της πλήρης διατήρησης της περιπροστατικής ανατομίας που εφαρμόζουμε στο κέντρο μας, με την λεπτομερή παρασκευή και προστασία των σημαντικών ανατομικών δομών που περιβάλλουν τον προστάτη όπως και του σφιγκτήρα, έχει σαν αποτέλεσμα να οδηγεί στα ψηλότερα δυνατά ποσοστά εγκράτειας μετά την επέμβαση.

Πόσο πιθανή είναι η ακράτεια μετά τη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή;

Σήμερα, η εμπειρία που έχει αποκτηθεί με την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή έχει επιτρέψει την επίτευξη εξαιρετικών αποτελεσμάτων εγκράτειας που ξεπερνούν το 95% στο χρόνο μετά την επέμβαση.

Από ποιους παράγοντες καθορίζεται η αποφυγή της ακράτειας ούρων μετά από λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή;

Σε γενικότερα πλαίσια οι παράγοντες που καθορίζουν την αποφυγή της ακράτειας μπορούν να ταξινομηθούν σε:

• Παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή.
• Παράγοντες που σχετίζονται με τον χειρουργό.

Οι παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή είναι όλοι εκείνοι που μπορούν να καθορίσουν τα επίπεδα κινδύνου ακράτειας.

Γνωρίζουμε σήμερα ότι υπάρχουν κάποιοι ασθενείς που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ακράτειας μετά το χειρουργείο όπως για παράδειγμα:

• Ασθενείς μεγάλης ηλικίας.
• Ασθενείς με μεγάλο βάρος.
• Ασθενείς με πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο προστάτη.
• Ασθενείς με ιστορικό επεμβάσεων ή θεραπειών (πχ ακτινοβολία).

Όσο αφορά τους παράγοντες που σχετίζονται με τον χειρουργό, αυτοί δεν είναι άλλοι από την εμπειρία και την χειρουργική επιδεξιότητα του εκάστοτε χειρουργού στην συγκεκριμένη επέμβαση.Η εμπειρία του χειρουργού είναι ο κυριότερος παράγοντας που καθορίζει τον κίνδυνο ακράτειας μετά την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή.

Πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει η ακράτεια ούρων μετά την λαπαροσκοπική/ρομποτική ριζική προστατεκτομή;

Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει η ακράτεια ούρων όταν αυτή εμφανιστεί μετά τη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή.  Όπως και η πιθανότητα εμφάνισης έτσι και η διάρκεια καθορίζεται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, το βάρος και τα φυσικά χαρακτηριστικά της ουρήθρας σας (του σωλήνα που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη έξω από το σώμα). Η πλειονότητα των ανδρών είναι τελικά εγκρατείς δηλαδή ικανοί να συγκρατίσουν τα ούρα τους σε σχετικά γρηγορο διάστημα μετά απο την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους άνδρες που είναι γενικά υγιείς και ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 40 έως 60 ετών. Εϊναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ακόμα και όταν η ακράτεια παραμένει, υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπιση της.

Ποσοστά εγκράτειας της “πλήρης διατήρησης της περιπροστατικής ανατομίας” τεχνικής 

• Ο Δρ. Μ. Καραβιτάκης εφαρμόζει την τεχνική της “πλήρης διατήρησης της περιπροστατικής ανατομίας”.
• Η τεχνική αυτή όπως έχει περιγραφτεί από τον R. Gaston, τον άνθρωπο που πρώτος περιέγραψε την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή, ενός εκ των σπουδαιότερων ρομποτικών χειρουργών παγκοσμίως οδηγεί στα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα άμεσης (με την αφαίρεση του καθετήρα) όσο και έμμεσης ακράτειας (στους 12 μήνες).

85% στον 1ο μήνα – 99% στους 12 μήνες

Υπάρχει τρόπος να βοηθήσει ένας ασθενής στην αποφυγή της ακράτειας μετά τη λαπαροσκοπική/ρομποτική ριζική προστατεκτομή;

Ο κυριότερος τρόπος να βοηθήσει ένας ασθενής την έκβαση της επέμβασης όσο αφορά την διατήρηση της εγκράτειας είναι να ακολουθήσει τις οδηγίες του ιατρού του σχετικά με την επαναφορά στις φυσιολογικές δραστηριότητες και ενδεχομένως να ακολουθήσει συστηματικά τις ασκήσεις πυελικού εδάφους  (Kegel) μετά από την σύσταση του ιατρού τους.

Πού βρίσκονται οι μύες του πυελικού εδάφους;

Οι μύες της πυέλου περιβάλλουν τα εσωτερικά γεννητικά όργανα. Συστέλλονται και χαλαρώνουν σαν ένας μυς. Όταν κάνετε ασκήσεις πυελικού εδάφους, χρησιμοποιείτε όλους αυτούς τους μύες που υποστηρίζουν το πυελικό έδαφος. Οι μυες αυτοί δεν χρησιμοποιούνται στην καθημερινή πράξη εκτός απο ορισμένες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα όταν υπάρχει έπειξη για ούρηση και δεν υπάρχει διαθέσιμο μπάνιο ή κατά την διάρκεια του οργασμού.

Πώς μπορείτε να βρείτε  τους μύες του πυελικού εδάφους;

Ένα από τα πιο δύσκολα σημεία της άσκησης των μυών του πυελικού εδάφους είναι η εντόπιση των μυών της πυέλου.

Για να βρείτε τους μυς της πυέλου επιχειρήστε να διακόψετε την ροή των ούρων σας κατά την ούρηση. Οι μύες που συσπάτε όταν το κάνετε αυτό είναι οι ίδιοι μύες που σφίγγετε για να κάνετε ασκήσεις πυελικού εδάφους.

Επιδιώξτε να προσπαθήσετε να σφίξετε αυτούς τους μυς σε διαφορετικές από την ούρηση καταστάσεις όπως για παράδειγμα όταν βλέπετε τηλεόραση ή όταν χαλαρώνετε στον καναπέ. Μην προσπαθείτε να το κάνετε κατά την διάρκεια της ούρησης και σε καμία περίπτωση μην το κάνετε συνήθεια να ξεκινάτε και να διακόπτετε τη ροή των ούρων σας διότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ατελή άδειασμα της ουροδόχου κύστης που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα να πάθετε λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.

Πώς να εξασκήσετε τους πυελικούς μυς;

Μόλις βρείτε τους πυελικούς μύες, σφίξτε τους όσο περισσότερο μπορείτε. Κατά την διάρκεια του σφιξίματος αυτού θα αισθανθείτε σαν οι μυες αυτοί να σηκώνονται προς τα πάνω.

Για να έχετε το μέγιστο όφελος, εστιάστε στη σύσφιξη μόνο στους μυς του πυελικού εδάφους σας και προσπαθήσετε να αποφύγετε να σφίγγετε την κοιλιά σας ή τους μυς των μηρών σας. Προσπαθήστε να μην κρατάτε την αναπνοή σας και να είστε χαλαρός καθώς σφίγγετε τους μύες.

Τι είναι οι ασκήσεις Kegel;

Οι ασκήσεις Kegel είναι μια μορφή εξάσκησης των μυών της πυέλου.

Για να κάνετε τις ασκήσεις Kegel, αρχικά σταθείτε, ξαπλώστε ή καθίστε.

Σφίξτε τους μύες του πυελικού εδάφους σας για 2 – 5 δευτερόλεπτα.

Στη συνέχεια αυξήστε την χρονική διάρκεια σφιξίματος σε 7 – 10 δευτερόλεπτα. Προσπαθείτε να κρατάτε τους μύες όσο πιο σφιχτά μπορείτε και στην συνέχεια χαλαρώστε αργά.

Επαναλάβετε τις ασκήσεις Kegel 10 έως 20 φορές, 3 φορές την ημέρα (πρωί, απόγευμα και βράδυ). Με την πάροδο του χρόνου, δοκιμάστε να επαναλάβετε 40 έως 50 φορές, 3 φορές την ημέρα (πρωί, απόγευμα και βράδυ).

Πότε πρέπει να ξεκινήσετε τις ασκήσεις πυελικού εδάφους;

Η καλύτερη στιγμή για να ξεκινήσετε τις ασκήσεις του πυελικού εδάφους είναι πριν την επέμβαση. Για να μειώσετε ακόμα περισσότερο την πιθανότητα ακράτειας ούρων μετά την επέμβαση, προσπαθήστε να σφίγγετε τους πυελικούς μύες πριν σηκωθείτε, βήξετε, φτερνιστείτε ή σκύψετε.

Σε καμία περίπτωση μην προσπαθείσετε να κάνετε τις ασκήσεις Kegel όταν έχετε καθετήρα Foley στην κύστη σας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σπασμούς της ουροδόχου κύστης και αιμορραγία. Ξαναξεκινήστε τις ασκήσεις πυελικού εδάφους μετά την αφαίρεση του καθετήρα. Για το καλύτερο αποτέλεσμα συνιστούμε να κάνετε τις ασκήσεις 3 φορές την ημέρα.

Tρόποι αντιμετώπισης της ακράτειας ούρων μετά από ριζική προστατεκτομή

Τι είδους χειρουργικές επεμβάσεις υπάρχουν για την αντιμετώπιση της ακράτειας μετά την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή;

Υπάρχουν δύο τύποι χειρουργικής επέμβασης για την ακράτεια ούρων μετά την λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή: η ταινία (sling) και ο τεχνητός σφιγκτήρας. Συνήθως, η ακράτεια πρέπει να διαρκέσει για περίπου ένα χρόνο μετά την προστατεκτομή για να είμαστε σίγουροι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω βελτίωση έτσι ώστε να προταθεί χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της ακράτειας.

Τι είναι η επέμβαση τοποθέτησης  ουρηθρικής ταινίας sling και πώς βοηθά στην ακράτεια ούρων;

Κατά την επέμβαση τοποθέτησης ουρηθρικού sling, μια συνθετική (τεχνητή) ταινία πλέγματος τοποθετείται γύρω από τμήματος της ουρήθρας, μετακινώντας την ουρήθρα σε νέα θέση. Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, που σημαίνει ότι ο χειρουργός κάνει μόνο μια μικρή τομή (τομή) στο περίνεο (την περιοχή του δέρματος  μεταξύ της βάσης του οσχέου και του πρωκτού). Η τοποθέτηση ουρηθρικής ταινίας sling προτείνεται σε περιπτώσεις ήπιας ως μέτριας ακράτειας ούρων μετά από λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή η οποία και  δεν έχει βελτιωθεί με τα άλλα συντηρητικά μέτρα. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στο να βοηθά τους άνδρες να αντιμετωπίσουν την ακράτεια και να μειώσουν τα επεισόδια ακράτειας ούρων. Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, μπορεί να σας ζητηθεί να υποβληθείτε σε ορισμένες εξετάσεις όπως μια ουροδυναμική μελέτη, για να ελεγχθεί η λειτουργία της ουροδόχου κύστης Επίσης μπορεί να ζητηθεί μια κυστεοσκόπηση δηλαδή μια μια εξέταση στην οποία ο γιατρός κοιτάζει μέσα στην κύστη με ένα όργανο που ονομάζεται κυστεοσκόπιο.

Τι είναι ο τεχνητός σφιγκτήρας ούρων (AUS) και πώς βοηθά στην αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων μετά την λαπαροσκοπική/ρομποτική ριζική προστατεκτομή;

Ο τεχνητός σφιγκτήρας ούρων (AUS)  είναι μια συσκευή που μπορεί να βοηθήσει τους άνδρες που έχουν μέτρια έως σοβαρή ακράτεια ούρων μετά από χειρουργική επέμβαση καρκίνου του προστάτη.

Ο AUS έχει τρία μέρη:

• Μια φουσκωτή περιχειρίδα που τοποθετείται γύρω από την ουρήθρα. Η περιχειρίδα κλείνει την ουρήθρα για να αποτρέψει τη διαρροή ούρων.
• Μια αντλία που εισάγεται στο όσχεο. Είναι τοποθετημένοι εντελώς στο εσωτερικό του οσχέου και δεν είναι ορατή, και είναι ο μηχανισμός που ελέγχει το άνοιγμα και το κλείσιμο της περιχειρίδας.
• Ένα μικρό μπαλόνι ρύθμισης της πίεσης (περίπου στο μέγεθος μιας μπάλας του πινγκ-πονγκ) που τοποθετείται στην κοιλιά, κάτω από τους μύες. Το μπαλόνι διατηρεί το υγρό υπό πίεση εντός της περιχειρίδας της ουρήθρας για να πιέσει το σύστημα και να συγκρατήσει τα ούρα.

Εάν υποβληθείτε σε επέμβαση τοποθέτησης AUS, όταν νιώθετε την ανάγκη να ουρήσετε θα πρέπει να πιέζετε την αντλία για να ανοίξει η περιχειρίδα και να επιτρέψει τη διέλευση των ούρων. Όταν ολοκληρώσετε την ούρηση η περιχειρίδα κλείνει αυτόματα ξανά μόνη της.

Η διαδικασία AUS παρέχει πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα στο 90% των περιπτώσεων. Οι κίνδυνοι είναι σχετικά σπάνιοι και περιλαμβάνουν:

• Βλάβη της συσκευής (συνήθως λόγω διαρροής υγρού).
• Διάβρωση της περιχειρίδας στην ουρήθρα.
• Μόλυνση.

Όλα αυτά απαιτούν επιπλέον χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση τους.