Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του προστάτη;
Ο καρκίνος του προστάτη είναι κυρίως μια ασθένεια ηλικιωμένων ανδρών, μιας που η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη είναι σπάνια πριν από την ηλικία των 40 ετών αλλά αυξάνεται εντυπωσιακά στη συνέχεια.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμάται ότι ένας στους 55 άνδρες ηλικίας 40 έως 59 ετών θα διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη. Αυτή η επίπτωση αυξάνεται σχεδόν σε ένα στα έξι για άνδρες ηλικίας 60 έως 79 ετών.
Η σχέση αυτή αντικατοπτρίζεται επίσης στη θνησιμότητα, καθώς ο καρκίνος του προστάτη αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των θανάτων που συνδέονται με τον καρκίνο στους άνδρες ηλικίας 60 έως 79 ετών και σχεδόν 25% σε ηλικία άνω των 80 ετών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο καρκίνος του προστάτη κατατάσσεται στην τρίτη θέση στην εμφάνιση καρκίνου και στην έκτη σε θνησιμότητα από καρκίνο στους άνδρες.
Υπάρχει, ωστόσο, αξιοσημείωτη μεταβλητότητα της επίπτωσης και της θνησιμότητας μεταξύ των περιοχών του κόσμου. Η επίπτωση είναι χαμηλή (αλλά αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια) στην Ιαπωνία και σε άλλες ασιατικές χώρες και ενδιάμεσα στις περιοχές της Κεντρικής Αμερικής και της Δυτικής Αφρικής. Η επίπτωση είναι υψηλότερη στη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Ευρώπη.
Παρόλο που ορισμένες από αυτές τις διαφορές μπορεί να οφείλονται στις διαφορές στην ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη και στον κίνδυνο εμφάνισης άλλων νόσων μεταξύ των περιοχών του κόσμου, είναι πιθανό ότι μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, σε γενετική προδιάθεση, καθώς και διατροφή καθώς και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Ποιές είναι οι αιτίες του καρκίνου του προστάτη;
Δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα τι προκαλεί την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι υπάρχουν πιθανώς πολλοί λόγοι που εκδηλώνεται η νόσος-και ότι κάποιοι άντρες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η φυλή και η δίαιτα:
Ηλικία: η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη είναι σπάνια σε άνδρες μικρότερους των 40 ετών. Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν, είναι όλο και πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο. Περίπου 1 στους 6 άνδρες θα διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη στην διάρκεια της ζωής τους
Οικογενειακό ιστορικό: Οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Ο κίνδυνος συσχετίζεται με τον αριθμό των συγγενών πρώτου βαθμού (πατέρας, αδελφός ή θείος) που πάσχουν από καρκίνο του προστάτη και την ηλικία κατά την οποία εκδηλώθηκε ο καρκίνος. Οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό ασθένειας μπορεί να διατρέχουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη 2 έως 11 φορές μεγαλύτερο από τους άνδρες χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη.
Φυλή: Οι Αφρο-Αμερικανοί είναι στην υψηλότερη ομάδα κινδύνου, με συχνότητα άνω των 200 περιπτώσεων ανά 100.000 μαύρους άνδρες. Η επίπτωση στους άνδρες του Καυκάσου και της Ασίας είναι ελαφρώς περισσότερο από το μισό των μαύρων. Επιπλέον, οι Αφρο-Αμερικανοί άνδρες τείνουν να παρουσιάζουν πιο εξελιγμένες ασθένειες και έχουν φτωχότερη συνολική πρόγνωση από τους άνδρες του Καυκάσου ή της Ασίας.
Δίαιτα: Υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που δείχνουν ότι ένας δυτικός τρόπος ζωής και δίαιτας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης και θανάτου από καρκίνο του προστάτη. Εντούτοις, ποιος συγκεκριμένος τρόπος ζωής δηλαδή υπερβολικής θερμιδικής πρόσληψης, υπερβολικό λίπος διατροφής, υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης, μειωμένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, μειωμένη άσκηση ή συνολικά υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας συνδέεται ειδικά με τον καρκίνο του προστάτη δεν είναι απολύτως σαφής. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί σαφώς ότι η παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του προστάτη. Έτσι, η απλούστερη συμβουλή για την αποφυγή του θανάτου από τον καρκίνο του προστάτη είναι η πρόληψη της παχυσαρκίας.
Ο συχνότερα αναφερόμενος παράγων διατροφικού κινδύνου είναι η υψηλή πρόσληψη διαιτητικού λίπους, αν και μερικές πιο πρόσφατες μελέτες αμφισβητούν εάν το διαιτητικό λίπος είναι πραγματικά συνδεδεμένο με τον καρκίνο του προστάτη. Υπάρχει περιορισμένος αριθμός στοιχείων που υποδηλώνουν ότι η παγκόσμια διαφορά στην συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη μπορεί εν μέρει να συσχετιστεί με την πρόσληψη πρωτεϊνών σόγιας από τη διατροφή. Στις ασιατικές χώρες όπως η Ιαπωνία και η Δημοκρατία της Κορέας όπου η συχνότητα και η θνησιμότητα του καρκίνου του προστάτη είναι μόνο ένα κλάσμα της βόρειας Αμερικής, η κατανάλωση σόγιας με τη μορφή τοφου, σόγιας και miso είναι έως και 90 φορές υψηλότερη από εκείνη που καταναλώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε μια μελέτη σε πάνω από 40 χώρες, οι ερευνητές βρήκαν τη σόγια, σε θερμιδική βάση, ως τον πιο προστατευτικό διαιτητικό παράγοντα. Αυτός ο προστατευτικός ρόλος μπορεί να συσχετιστεί με δύο συστατικά σόγιας, γενιστεΐνη και δαϊδεζίνη που μπορεί να λειτουργούν ως ασθενικά οιστρογόνα ή μέσω άλλων μηχανισμών. Τα οιστρογόνα είναι γυναικείες ορμόνες που εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Μερικοί ειδικοί έχουν προτείνει ότι οι παγκόσμιες διαφορές στην συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη μπορούν επίσης να εξηγηθούν από την υψηλή πρόσληψη πράσινου τσαγιού από τους κατοίκους της Ασίας. Εντούτοις, ποιοι συγκεκριμένιο παράγοντες από ένα πολύπλοκο μείγμα διατροφής προκαλούν καρκίνο του προστάτη δεν είναι εύκολο και δεν έχουν προκύψει σαφείς απαντήσεις.
Η πρόσληψη άλλων συγκεκριμένων διαιτητικών παραγόντων μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Τέτοιες ουσίες περιλαμβάνουν λυκοπένιο και ιχθυέλαιο. Οι μαγειρεμένες ντομάτες είναι πλούσιες πηγές λυκοπενίου. Τα λυκοπένια είναι αντιοξειδωτικά που μπορούν να προστατέψουν τα κύτταρα από το να γίνουν καρκινικά. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη μειώνεται λόγω της μεγάλης πρόσληψης λυκοπενίου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνδρες που έλαβαν δύο ή περισσότερες μερίδες σάλτσας ντομάτας την εβδομάδα είχαν 36% μείωση του κινδύνου για καρκίνο σε σύγκριση με εκείνους που δεν το έκαναν, ωστόσο, όλες οι μελέτες δεν το στήριξαν αυτό. Τα ιχθυέλαια (ωμέγα-3 λιπαρά οξέα) πιστεύεται ότι μειώνουν την καρδιακή νόσο λόγω της μείωσης της φλεγμονής. Δεδομένης της τεκμαιρόμενης σημασίας της φλεγμονής στην πρόκληση καρκίνου του προστάτη, είναι λογικό ότι τα ιχθυέλαια μπορεί να αποτρέψουν τον καρκίνο του προστάτη.
Συχνότερες ερωτήσεις για τις αιτίες του καρκίνου του προστάτη
Οι ακριβείς αιτίες του καρκίνου του προστάτη δεν είναι γνωστές, αλλά υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την εμφάνιση του, όπως η ηλικία, οι γενετικοί παράγοντες, το οικογενειακό ιστορικό, η φυσική δραστηριότητα και η διατροφή.
Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ της υπερβολικής κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και της αύξησης του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, περισσότερη έρευνα είναι απαραίτητη για να διευκρινιστεί η ακριβής σχέση ανάμεσα τους.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, η συσχέτιση αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί απόλυτα και είναι απαραίτητη περισσότερη έρευνα.
Οι γενετικοί παράγοντες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στον καρκίνο του προστάτη. Άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Επίσης, ορισμένες μεταλλάξεις γενετικών γονιδίων μπορεί να συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο.
Μερικές μελέτες έχουν υποδείξει ότι μια υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ψάρια και υγιεινά λιπαρά οξέα, μπορεί να συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη, επεξεργασμένα τρόφιμα και υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.
Υπάρχουν αντιφατικές θεωρίες για το αν η σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, η τακτική άσκηση έχει πολλά οφέλη για τη γενική υγεία και μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου και άλλων ασθενειών.
Εάν ένας άνδρας έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, δηλαδή ένας ή περισσότεροι συγγενείς του έχουν διαγνωστεί με την ασθένεια, τότε ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξάνεται.
Οι μελέτες δείχνουν αντιφατικά αποτελέσματα όσον αφορά τη συσχέτιση ανάμεσα στη σεξουαλική δραστηριότητα και τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί η σχέση αυτή.
Η εκθεση σε υψηλής δόσης ακτινοβολίας, όπως η ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία άλλων καρκίνων, μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, η εκθεση σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας από πηγές όπως οι ακτινογραφίες δεν έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη κάποιας σχέσης ανάμεσα στην προστατίτιδας και τον καρκίνο του προστάτη. Οι προστατίτιδες είναι φλεγμονώδεις παθήσεις του προστάτη, ενώ ο καρκίνος του προστάτη είναι κακοήθης όγκος.
Ορισμένοι χημικοί παράγοντες και ορισμένα χημικά που χρησιμοποιούνται σε επαγγελματικές και άλλες βιομηχανίες , μπορεί να συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για να επιβεβαιωθεί αυτή η σχέση.
Η φιναστερίδη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη. Αρχικά, υπήρξαν ανησυχίες ότι η χρήση της μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, αλλά περαιτέρω έρευνα δεν επιβεβαίωσε αυτήν τη σχέση.
Οι άνδρες με αφροαμερικανική καταγωγή έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης και θνητότητας από τον καρκίνο του προστάτη.
Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, αυτή η συσχέτιση απαιτεί περαιτέρω έρευνα και δεν είναι ακόμη σαφές.
Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε ακριβώς τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ανά άτομο. Υπάρχουν κάποια γονιδιακά τεστ που μπορούν να βοηθήσουν στην εκτίμηση του κινδύνου. Γνωρίζουμε όμως ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξάνεται με την ηλικία, στους αφροαμερικάνους, σε άνδρες με συγγενείς με καρκίνο του προστάτη και σε άνδρες που ακολουθούν μη υγηινή διατροφή.
Οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Ο κίνδυνος συσχετίζεται με τον αριθμό των συγγενών πρώτου βαθμού (πατέρας, αδελφός ή θείος) που πάσχουν από καρκίνο του προστάτη και την ηλικία κατά την οποία εκδηλώθηκε ο καρκίνος. Οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό ασθένειας μπορεί να διατρέχουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη 2 έως 11 φορές μεγαλύτερο από τους άνδρες χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη.
Δεν υπάρχουν σαφείς στρατηγικές πρόληψης για τον καρκίνο του προστάτη. Υπάρχουν ορισμένες αντικρουόμενες ενδείξεις ότι μια υγιεινή διατροφή που αποτελείται από χαμηλά λιπαρά, πλούσια λαχανικά και φρούτα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρκίνου του προστάτη. Ο τακτικός έλεγχος, με εξέταση αίματος PSA και φυσική εξέταση, είναι σημαντικός για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη σε πρώιμο στάδιο. Η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση είναι επίσης κρίσιμα για τη διατήρηση της καλής υγείας και την πρόληψη των ασθενειών γενικότερα.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος. Η παχυσαρκία συνδέεται με πολλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του προστάτη.
- Τρώτε περισσότερα λαχανικά.
- Μειώστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
- Κάντε τακτικό προληπτικό έλεγχο
- Ασκηθείτε τακτικά
- Πίνετε άφθονα υγρά
- Διαχειριστείτε το άγχος.
- Σταματείστε το κάπνισμα.